De financiële positie aan de hand van kengetallen

De financiële positie aan de hand van kengetallen

De combinatie van financiële kengetallen laat de financiële wendbaarheid en weerbaarheid van de begroting zien. In de jaarstukken presenteren we de uitkomsten hiervan op basis van de jaarrekening. De kengetallen bestaan uit 6 wettelijk voorgeschreven kengetallen en 4 kengetallen die zijn vastgelegd in de financiële verordening van de provincie. Een uitleg van de kengetallen en de wijze waarop ze berekend worden, staat in de Paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing.

In de Kadernota worden elk jaar voor 5 financiële kengetallen signaleringswaarden vastgesteld door Provinciale Staten. De signaleringswaarden staan in het overzicht hieronder. Uit het coalitieakkoord ‘Krachtig Zuid-Holland’ is hierop financiële spelregel no. 6 van toepassing: ‘Wanneer meerdere indicatoren -zoals de kapitaallasten en schuldquote- de signaleringswaarde dreigen te bereiken, gaan wij in gesprek met Provinciale Staten en komen wij met voorstellen om de indicatoren te beheersen.’

Wettelijke kengetallen	Jaarrekening 2023	Originele Begroting 2024	Jaarrekening 2024	Signalerings-waarden PS
Netto schuldquote	84%	110%	71%	200%
Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen	84%	110%	71%	-
Solvabiliteitsratio	44%	40%	43%	20%
Grondexploitatie	0,0%	0,0%	0,0%	-
Structurele exploitatieruimte	8,1%	-1,4%	7,1%	-
Belastingcapaciteit (tarief PZH t.o.v. gemiddelde)	114%	117%	117%	-

Kengetallen vanuit financiële verordening	Jaarrekening 2023	Originele Begroting 2024	Jaarrekening 2024	Signalerings-waarden PS
Structurele lasten investeringen	7,9%	10,9%	7,7%	20%
Garant- en borgstellingen	1,2%	1,0%	1,0%	20%
Weerstandsvermogen – incidenteel	1,0	1,0	1,0	1,0
Weerstandsvermogen – structureel	15,9	10,6	19,2	1,0

Wettelijke kengetallen

Netto schuldquote
De netto schuldquote laat het niveau zien van de schuldenlast van de provincie ten opzichte van de eigen middelen. Het is een aanwijzing voor de ‘druk’ van de rentelasten en aflossingen op de exploitatie. De netto schuldquote ligt met 71% ruim onder de signaleringswaarde van 200% en is zelfs gedaald ten opzichte van de Jaarrekening 2023. Ten opzichte van de originele Begroting 2024 is de schuldquote flink lager. Dat komt doordat de provincie op 31 december een liquiditeitsoverschot had en er geen nieuwe leningen aangetrokken zijn. Dit is het gevolg van onderuitputting bij investeringen, verstrekte subsidies, uitbesteed werk en andere exploitatiekosten.

Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen
Zie de toelichting bij de netto schuldquote.

Solvabiliteitsratio
De solvabiliteit laat zien in hoeverre waarin de provincie aan haar financiële verplichtingen kan voldoen. Hoe hoger de solvabiliteitsratio, hoe groter de weerbaarheid van de provincie. Met een solvabiliteit van 43% ligt dit kengetal ruim boven de signaleringswaarde van 20%. De solvabiliteit is bijna gelijk gebleven ten opzichte van 2023. Ten opzichte van de originele begroting 2024 is de solvabiliteit beter. Dat komt vooral doordat het eigen vermogen toenam, terwijl in de begroting rekening was gehouden met een afname.

Structurele exploitatieruimte
Dit kengetal geeft aan hoe groot de structurele exploitatieruimte is. Er wordt gekeken naar het saldo van de structurele baten en lasten en dit saldo wordt vergeleken met de totale baten. De structurele exploitatieruimte is ten opzichte van de Jaarrekening 2023 iets gedaald. Het is wel flink hoger dan waar in de originele Begroting 2024 rekening mee was gehouden. Dit komt door de positieve bijstelling van de baten, namelijk een hogere uitkering uit het provinciefonds en hogere inkomsten uit de opcenten. En verschillende lastenbudgetten die als structureel zijn aangemerkt, zijn niet helemaal in 2024 besteed. Dit komt bijvoorbeeld door verschuiving van lastneming van subsidies.

Belastingcapaciteit
Het kengetal belastingcapaciteit laat zien hoe het opcententarief van de provincie zich verhoudt tot het landelijke gemiddelde. Door de indexatie van het tarief in 2024 steeg dit kengetal ten opzichte van 2023. Dat is gelijk aan wat in de originele Begroting 2024 was berekend. Het opcententarief lag in 2024 ongeveer 13% boven het landelijk gemiddelde.

Kengetallen vanuit de financiële verordening

Structurele lasten investeringen
Dit kengetal laat de verhouding zien tussen aan de ene kant de som van de afschrijvingslasten, rentelasten en meerjarige leaseverplichtingen en aan de andere kant de totale baten. Een laag kengetal duidt op een grotere wendbaarheid van de begroting. Met 7,7% ligt dit kengetal ruim onder de vastgestelde signaleringswaarde van 20%. Het bleef daarmee bijna gelijk aan 2023.

Garant- en borgstellingen
Dit kengetal laat de verhouding zien tussen de garant- en borgstellingen die de provincie heeft afgegeven ten opzichte van de totale baten. Net als vorig jaar en net zoals in de originele Begroting 2024 stond, is dit een heel klein bedrag dat met 1,0% ruim onder de signaleringswaarde van 20% ligt.

Weerstandsvermogen - incidenteel
Het incidentele weerstandsvermogen bestaat sinds 2023 uit de omvang van de speciaal daarvoor ingestelde bufferreserve weerstandscapaciteit. Deze bufferreserve heeft een omvang die gelijk is aan de geïdentificeerde incidentele risico's die zijn vastgesteld en toegelicht in de Paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing. Het kengetal is daarmee altijd gelijk aan 1,0 en in lijn met de signaleringswaarde.

Weerstandsvermogen - structureel
Het structurele weerstandsvermogen wordt berekend door de omvang van de structurele risico’s af te zetten tegen de onbenutte belastingcapaciteit en het structurele begrotingssaldo. Dit levert een kengetal op van 19,2 in deze Jaarrekening. Dat kengetal is gestegen ten opzichte van 2023. In vergelijking met de originele Begroting 2024 is dit substantieel verbeterd. Dat wordt verklaard door vooral een positiever structureel begrotingssaldo in de Jaarrekening 2024 dan waar in de originele begroting 2024 mee was gerekend.